İnternetin Yeni Çağı: Web 3.0 Nedir ?

Son zamanlarda internet üzerinde en çok konuşulan yada bu konu hakkında içeriklerini gördüğümüz Web 3.0 hakkındaki detaylar internet ve internetin geleceği için neden bu kadar önemli bir konu haline geldi? Web 3.0 diye duyduğumuz bu kavram yavaş yavaş ta olsa hayatımızda bundan sonraki süreçlerde daha çok var olmaya başlayacak. Dijital dünyada ki devrimler gün geçtikçe daha hızlı evrimleşmeye devam ediyor. Peki ya bu evrime Web 3.0 furyasına ayak uyduramayan internette var olabilecek mi?

Web 3.0 kavramının ne olduğunu internetin nereye gideceğini daha iyi anlayabilmek için bundan önceki süreci ve şu an içinde olduğumuz internet evrenini biraz bilmekte fayda var.

Web Nedir?

Web kavramı ilk olarak Cern’de bir bilgisayar programcısı olan Tim Burners Lee tarafından HTML adlı metin işaretleme dilinin ortaya atılmasıyla kendisinin de başında olduğu ve ismini WWW(World Wide Web) olarak isimlendirdiği bir kavram olarak ortaya atıldı. Anlamı dünyayı saran ağ olarak ifade edilen bu kavramın bu kadar ilerilere gideceğini hiç tahmin edemezdi. Dünyayı saran ağ daha sonra birbirlerine linkler ile bağlanan sitelerin bir örümcek ağı gibi dünyayı sardığını hayal ederek bu kavramın daha sonra internet adını aldığını gördük. 

Web 1.0 nedir?

Web 1.0 web in ilk ortaya atıldığı zamanları içine alan 1986 dan 2005 e kadar olan bir süreçtir. Bu süreçte içerik üreten çok kişi yoktu ve kullanıcılar sadece okuma yani internet sitelerini görüntüleyip gezinme yapabiliyorlardı. Bu zamanda yapılan siteler çok basit sadece metin müzik ses ve video gibi dosyaların paylaşılıp görüntülenebiliyordu kullanıcılar ise sitede herhangi bir etkileşim gerçekleştiremeyip sadece sitenin ona gösterdiği içerikleri görüntülüyordu.

Web 2.0 nedir?

2005 yılında sonra başlayan akıllı telefon furyasının bir diğer gelişimi de web tarafında da büyük değişikliklere yol açtı. Web 1.0 daki sıkıcı olan web sayfalar ve sadece görüntülenen web sayfalarının yerini başka özellikler ile web 2.0 önüne geçecekti peki bu nasıl gerçekleşti bu süreçte web 1.0 da sadece bilgi veren sayfaların yerini kullanıcının da etkileşimde bulunabildiği sosyal bir yapı oluşmaya başladı. Artık kullanıcılar da sitede bilgi üretip yayınlayabiliyorlardı. Web 2.0 yani günümüz interneti kullanıcıların birbirleri ile anlık olarak iletişim gerçekleştirebildiği bilgi alıp bilgi paylaşabildiği büyük şirketlerin kurulduğu dev bir yapı haline geldi. Web 2 şeklinde bahsettiğimiz bu çağ halen devam etmekte fakat 

Gel gelelim son zamanlarda ismini iyice duymaya başladığımız şu Web 3.0’e:

Web 3.0 nedir?

İlk olarak basit bir şekilde başlayan internet web 1.0 ve web 2.0 ın daha da evrimleşerek web 3.0 ile web te yeni bir çağ açabilecek mi? cidden web 3.0 alıştığımız bu internet deneyiminde bizi bir ileri seviyeye taşıyabilecek mi? bize ne gibi yenilikler katacak?

Web 2.0 ile çok büyük yapılar ortaya çıkıp bu büyük yapılar internet sistemini ele geçirip çok büyük merkezi yapılar oluşturup internet sistemini merkezi hale getirip kullanıcıları kendilerine bağımlı bir hale getirdiler.

Bilgilerin bu merkezi yapıların elinde bulundurması internetin özgürlük kavramına karşıt bir hale geldi. Kullanıcıların hem kişisel bilgilerinin bu büyük merkezi yapıların elinde bulunması hem de bu bilgileri istediği zaman yönetebilmesi kullanıcıların bilgilerini kendi çıkarlarına karşılık kullanabileceği gerçeği gün geçtikçe tüm internet yapısını gün geçtikçe daha çok tehlikeli bir hale gelmesine sebep oldu.

Sizde belki bazı günlerde hack saldırıları ile büyük merkezi sistemlerin örneğin facebook gibi sosyal medya yapılardan kullanıcı bilgilerini çalması bunları kullanıp kullanıcı bilgilerini satması veya bunları kötü yönde kullanmaları merkezi sistemin zararlarını ortaya koyan en büyük sebeplerden oldu. 

İşte web 3 tüm bu merkezi sistemlerin önüne geçip interneti tamamen özgür bir şekilde kullanabilmeyi kullanıcının sadece istediği bilgiyi paylaşabilmeyi ve yine herkesin birbiri ile şifreli açık ve özgür bir şekilde bağlanmayı hedefliyor. Web 2.0 ın kurduğu bu merkezi sistemden web 3.0 tüm bu sorunlara çözüm bulup bu merkeziyetçilik sistemini çökertebilir mi? Sanırım bunu hep beraber ilerleyen süreçlerde göreceğiz. 

Şu an hali hazırda insanlar sosyal medya yada gmail gibi büyük devlerin kurduğu aracı platformlar ile iletişim kurabilmekte Web 3.0 da bu durum P2P (peer-to-peer) sayesinde iki kullanıcı arasında herhangi bir aracı uygulama olmadan iletişime geçip bilgi aktarımı yapabilecekler.

Ayrıca web 3 ün özellikleri arasında yer alan yapay zeka ve makine öğrenmesi alanında da çok büyük gelişmeler mevcut bunlar arasında bot sistemlerinin kurulması artık kullanıcının herhangi biri olmadan dahi bot un yardımları ile sorunlarını hızlıca çözmesine olanak sağlıyor. Son yıllarda isimlerini daha çok duymaya başladığımız Blockchain ve Metaverse kavramları güvenlik ve merkeziyet sorunlarına karşı bu alanda bir çok yapı kurulmaya başladı NFT, kripto paralar, dApp’ler ile başlayan bu süreç web 2.0 ın bu sorunlarına çözüm olmayı hedefliyor.

Web 3.0 İnternetin Yeni Çağı

Fakat daha web 3 bu amacına yaklaşabilmiş değil daha çok yol katetmesi gerekiyor. Ayrıca web 3 ün en büyük amacı olan merkeziyetsizliğin temelinde yer alan gizlilik yüzünden siber suçlar, zorbalıklar, nefret söylemleri daha da artabilir bu gibi yasa dışı etkinliklerin çözülmesi bulunması çok daha güç hale gelecektir.

 

Sizce web 2.0 web 1.0’ı çökertip birden hayatımızda yer edinmesi gibi web 3.0 da şu anda tüm internet sistemini ele geçiren herkesin kullandığı ve etkileşimde olduğu web 2.0’ı çökertip kendine yer edinebilecek mi ?